خشونت علیه زنان از دیرباز تا کنون

خشونت علیه زنان از دیرباز تا کنون

طبق تعریف سال 1993 مجمع عمومی ملل متحد،خشونت علیه زنان به معنای هررفتاری خشن و وابسته به جنسیتی که موجب آسیب جسمی،جنسی یا روانی و یا رنج زنـــــان همراه گردد.چنین رفتاری می تواند با تهدید،اجبار و یا سلب مطلق اختیار و آزادی صــــورت گرفته و در جمع  یا در خفا رخ دهد .

انواع خشونت علیه زنان

1)خشونت جسمی:

هر نوع رفتار  خشنی است که از روی قصد ونیت منجر به آسیب وصدمات جسمانی شود.

بهای خشونت جسمی: عبارت است از اعضای شکسته، پارگی ها،زخم.

2)خشونت جنسی:

 هر نوع رفتاری جنسی خشنی است که از روی قصد ونیت جهتتهدید،سوءاستفاده و صدمه جنسی انجام می شود و مصادیق آن عبارتند از:تجاوز به عنف

بهای خشونت جنسی: زنانی که مورد خشونت جنسی قرار می گیرد دچار صدمات جسمی،عصبی و عاطفی می شوند که بر کل رفتارهای آنها نسبت به جنس مرد تاثیردارد.

3)آزار جنسی:

هر گونه توجه نشان دادن نسبت به بدن زن بدون توافق صریح یا ضمنی،مشروطبر آنکه ماهیت جنسی داشته باشد. این آزار باعث از بین رفتن اعتماد به نفس، گوشه گیری از اجتماع و ایجاد بدبینی زن می­گردد.

4)خشونت روانی:

هر نوع رفتار و گفتار خشنی که سلامت روحی وروانی فرد را با خطر مواجه نماید را شامل می­شود و مصادیق آن عبارتند از:انتقاد ناروا،اهانت،تحقیرو.. .  این سبک خشونت از کار افتادگی ادراکی؛ازبین رفتن اعتماد به نفس، افسردگی و عدم کفایت زن در مدیریت خانواده را ایجاد می­نماید.

5)خشونت مالی:

تمامی رفتارهای خشنی که از روی قصد و نیت،زن را در امور مربوط به اشتغال، اقتصاد و دارایی تحت فشار و آزار و تبعیض قرار خشونت مالی محسوب می­گردد. محرومیت زنان از سواد و حرفه آموزی ، عدم دسترسی به فرصت های برابر از حیث  حرفه آموزی، موانع قانونی ناظر بر ارث بری که زن رااز مالکیت موروثی بر زمین و عرصه محروم می دارد، از جمله اثرات این نوع از خشونت است.

عوامل زمینه ساز خشونت

این عوامل بسیار متعددند،گاهی به تنهایی ویا اغلب به طور مرتبط با یکدیگر عمل می کنند و شامل مواردی بی نظیری از جمله مسائل زیر می­باشند:

شهری شدن زندگی و افزایش حوادث ناشی از آن ، از هم پاشیدن خانواده، فقر، تبعیض، بی عدالتی، مشاهده محرومیت های نسبی اقتصادی، فشارهای اجتماعی، نداشتن قدرت و اختیار، ترس، ناامنی، افسردگی، مصرف داروهای مخدر الکل، توزیع وفروش داروها، اختلالات روان پزشکی و شیوه­های اشتباه فرزند پروری.

آثار و پیامدهای خشونت علیه زنان

در کلیه تحقیقات انجام شده در زمینه خشونت خانگی،بر تاثیر خشونت بر قربانی، خشونت و جامعه تاکید شده است.تاثیر بر قربانی به صورت کاهش کارایی در محیط کار، کاهش یادگیری در مدرسه و عدم توانایی برقراری روابط اجتماعی است. در مطالعه دیگری مشخص شده است که در خانواده های خشن،میزان نارضایتی نوجوانان بیشتر است و خانواده های رها از خشونت ،بیشتر از خانواده های دچار خشونت میتوانند مشکلات خانوادگی را بصورت موفقیت آمیز حل کنند. همچنین مشاهده شده است که زنانی که به طور مکرر دچار خشونت خانگی شده اند به میزان قابل توجهی حس کنترل فردی خود را از دست می دهند و نمی توانند نتایج رفتارشان را پیش بینی کنند علاوه بر این خشونت خانگی موجب عوارضی نظیر افسردگی،اعتیاد به مواد مخدر و پایین بودن اعتماد به نفس در زنان قربانی میشود  از نکات قابل تامل در فرهنگ اجتماعی ما اعمال خشونت و تنبیه بدنی توسط مادران بر کودکان است که خود سبب ادامه دور باطل خشونت گشته و بدین ترتیب از نسلی به نسل دیگر ادامه می یابد.حداقل پیامدهای ناشی از خشونت خانگی ،فقدان امکان برقراری روابط اجتماعی،فرار از منزل،خودکشی،عدم توانایی شرکت و اظهار نظر در گروه و جمع و داشتن تصورمنفی از خود ،انزوای اجتماعی،ترس و اضطراب،فقدان استقلال، ممانعت از بروز استعداد و نوانایی ها و استعداد های بالقوه قربانیان و مهم تر ازهمه تداوم خشونت است.

از دیدگاه دیگر پیامدهای خشونت علیه زنان به قرار ذیل می باشد:

1-خشونت در خانواده

*تاثیر بر همسر

احساس عدم کفایت در مدیریت خانواده از کارافتادگی جسمی و روحی،عدما کارایی زن درمحیط کاری،خدشه دار شدن شرافت و عزت نفس،کاهش مزلت خانوادگی و اجتماعی زن،پناه آوردن زن به داروهای روان گردان،الکل،مواد مخدر،قمار وفالگیری،خودکشی،احساس درماندگی،افسردگی مزمن، کاهش انرژی احساسی عاطفی و...

*تاثیر بر فرزندان

خشونت و درگیری والدین الگویی منفی است که کودکان آن را می آموزند و به این نتیجه میرسند که خشونت تنها راه حل اختلافات است. مشاهده رفتارهای خشونت آمیز می تواند منجر به عدم موفقیت تحصیلی فرزندان شده و آنها را با انواع آسیبهای روانی چون اضطراب،افسردگی و مشکلات عاطفی و تربیتی مواجه نماید و روابط میان والدین و فرزندان را به سوی بی اعتمادی سوق دهد.چنین فرزندانی در آینده یا افراط در محبت خواهند داشت و یا به گونه ای افراطی،طالب محبت خواهند بود.

2)خشونت در جامعه، احساس عدم امنیت

احساس نیازمندی به پشتیبانی و مراقبت به جهت ترس از خشونتهای مختلف ،کاهش انرژیهای مثبت اعضای جامعه،صرف انرژی افراد جهت مقابله با خشونت به جای استفاده این انرژی در بهسازی اجتماعی ایجاد اختلال در روابط سالم اجتماعی و... همگی از جمله پیامدهای ناگوار خشونت علیه زنان در سطح اجتماع می باشد.

عواقب خشونت علیه زنان

1)عواقب جسمی: که خود به دو زیر گروه بیماری زا و مرگ آفرین تقسیم میشود.

جراحت که خود به انواع مختلف تقسیم میشود(یک زخم ساده،شکستگی و یا نقص عضو وضربه های داخلی)، حاملگی ناخواسته و مشکلات دستگاه تناسلی و عفونت های دستگاه تولید مثل، بیماریهای مقاربتی و ایدز، سقط جنین و عوارض ناشی از آن، خود آزاری، خود کشی و قتل.

2)عواقب روانی: اعمال خشونت به زنان منجر به افسردگی،ترس،اضطراب،خود ضعیف بینی، نارسایی های جنسی،مشکلات غذایی،آسیب های وسوای جبری،آسیب استرس بعد از حادثه می باشد.

3)عواقب اجتماعی: عدم اعتماد به نفس و در نتیجه عدم امکان مشارکت در عرصه های مختلف اجتماعی، تاثیر مخرب بر کودکان چرا که کودکانی که شاهد خشونت پدر علیه مادر بوده اند خود در اینده بیشتر در معرض خشونت بوده یا علیه دیگران اعمال خشونت می نمایند. از هم گسیختگی خانواده و  تبدیل خانواده به کانون تنش به  جای کانون آسایش و آرامش، فرار ازخانه، فحشاء، طلاق، بیسرپرستی زنان و کودکان

4)عواقب اقتصادی : خشونت علیه زنان و بار مسئولیت ناشی از عواقب آن که بر دستگاههای خدماتی دولتی تحمیل می شود. ممکن است که مراقبان بهداشتی فعال در جامعه مراکز بهداشتی یا مطب­ها خبرهایی در مورد کتک خوردن زنی یا سوءاستفاده از دختری را شنیده یا در زنانی که به علتی جویای درمان هستند ،متوجه وقوع خشونتی شوند، شاید مراقبین فعال در بخش فوریت­های پزشکی بیمارستان ها اولین معاینه کنندگان زنان مجروح قربانی تجاوز یا خشونت خانگی باشند. شاید مراقبان بهداشنی بازرس مراکزی نظیر زندان­ها، بیمارستانهای روانی و منازل سالمندان تنها منبع خارجی کمک به قربانیان سوءاستفاده بـــاشند. بنابراین نقشی که مراقبان بهداشنی درکمک به زنان و کودکان قربانی خشونت به عهده دارند بسیار مهم است.

راههای کاهش و پیشگیری خشونت علیه زنان

الف)اقدامات آموزشی،فرهنگی

موضوع خشونت های خانوادگی به عنوان بخشی از مسایل مطروحه درآموزش زندگی خانوادگی و روش های حل مسالمت آمیز اختلافات باید مورد توجه قرار گیرد.

بهره گیری از هنرهای نمایشی به منظور تقبیح خشونت، از مکانیزمـهای کارسازاست. آموزش معلمان، مددکاران اجتماعی، پزشکان، پرستاران، حقوقدانـان وکادر  قضایی پیرامون خشونت و عواقب آن آموزش زوجهای جوان به منظوربالابردن سطح فرهنگ زناشـویی در آغاز ازدواج یا حتی پس از ازدواج افزایش آگاهی زنان ومردان نسبت به حقوق و تکالیف خــود در زنـــدگی خانوادگی اصلاح باورها و نگرشهای انحرافی نادرست طرح مسئله حقوق زنان و رفع خشونت خانگی نسبت به آنان توسط علمای مذهبی.

ب)اقدامات قانونی

بررسی و بازنگری قوانین و مقررات مدنی و کیفری تدوین قوانین جدید جهت پیشگیری و رفع خشونت نسبت به زنان تشدید مجازات مردانی که علیه زنان به اعمال خشونت می پردازند تشکیل دادگاههای خاص خشونت علیه زنان.

ج)اقدامات حمایتی

ایجاد خطوط تلفن بحران.

ایجاد و گسترش مراکز مشاوره.

ایجاد خانه های امن ایجاد صندوقهای حمایتی ویژه زنان آسیب دیده و آسیب پذیر از خشونت خانگی حمایت از تأسیس تشکلهای غیر دولتی زنان در زمینه حمایت از قربانیان خشونت ایجاد واحدهای مددکاری و ارشاد در دادگاههای خانواده به صورت کارآمد  ایجاد سیستم جامع تأمین اجتماعی برای زنان به ویژه زنان خانه دار تقویت و توسعه مراکز مداخله در بحرانهای اجتماعی ایجاد تسهیلات برای آموزش مهارت و حرفه آموزی به زنان آسیب پذیر از خشونت خانگی.

راههای جلوگیری از اعمال خشونت

1)سطح فردی:

الف:استدلال؛ به معنای ارائه مجموعه ای از اطلاعات در مورد خطرات و عواقب پرخاشگری به فرد پرخاشگر و یا به قربانیان پرخاشگری (پیشگیری

ب:تنبیه فرد پرخاشگر؛ تنبیه فرد خشن در کاهش خشونت نقش مهمی دارد.

ج:تقویت رفتارهای مغایر؛ برای از بین بردن رفتار نامطلوب،به جای تنبیه،میتوان رفتار مخالف ومغایر با ان را تقویت کرد

د:همدلی؛ رشد همدلی میتواند به عنوان عامل بازدارندۀ خشونت موثر باشد .رشد همدلی همراه باآگاهی از نتایج خشونت و صدمات حاصل از آن،همگی در کاهش پرخاشگری و خشونت موثرند.

ه:گسترش بهداشت روانی ؛ به منظور تضمین سلامت جسمی،سلامت روانی نیز باید در اجتماع حاصل شود واین امر جز گسترش مکارم اخلاقی،خداشناسی،خودشناسی، کنترل برشهوات و هوای نفسانی،هدایت در جهت سعادت دنیوی و اخروی و... ممکن نیست.

2)  سطح دولتی

مهمترین اقدامات دولت در این خصوص عبارتند از:

- سیاست گزاری وموظف ساختن وزارت خانه های آاموزش و پرورش فرهنگ و اموزش عالی فرهنگ وارشاداسلامی صدا وسیما و دیگر بنیادها وتشکلها به ارائه و گسترش آموزش حقوق فردی واجتماعی.

 - مراکز فوق میتوانند با استفاده ازابزارهای جذاب و مؤثر مبانی اخلاقی و ارزشهای معنوی وقابلیتهای عاطفی را در جامعه تقویت شکوفا و تبلیغ نمایند .

-  دولت با به کار گیری افراد  ابزار  و امکانات مخصوص می تواند شعار قانون گرایی واستقرار جامعه مدنی را تعمیق بخشیده و با به سوق دادن ان به سمت خانواده ها تامین حقوق فردی را نهارینه کرده و نهایتا احترام به حقوق دیگران را به عنوان ارزشی برتر به صورت مستمر از طریق رسانه های گروهی تبلیغ نماید.

 -  ایجاد و فعال نمودن انجمن های حمایت از کودکان .

-  برگزاری همایش های مربوط به بررسی نقش زنان در سطوح بالای رهبری سیاسی .

 - ایجاد محیط های مناسب برای ورزش افراد.

-  ارائه الگوهای ارتباطی بین زن و مرد و اولیاء کودکان به گونه ای که هر دو در این ارتباط از حق برابر برخوردار باشند این الگوهای باید به گونه ای فراهم شود که در ساختارفرهنگی منطقه مورد قبول باشد.

 - پیگیری و بر خورد قاطع مراکز انتظامی و قضایی با اعمال خشونت علیه زنان و کودکان

 - باز نگری در قوانین مربوط به ازدواج و حضانت،میتواند د کاهش زمینه های بروز خشونت  موثر باشد.

3)سطح غیر دولتی:

- روشنگری حقوقدانان و فقها و متفکرین جامعه در خصوص وظایف اخلاقی مردان در قبال زنان در محیط خانوداه در کلیه مراکز و با استفاده از تمام وسایل ممکن برای تغییر نگرش های منفی و خشونت بار مردان نسبت به زنان  موثر است. همچنین لازم است کار ترتیبی و فرهنگی بر روی نسل جدید از دبستان ها  آغاز شود.

 - بر پایی دوره های آموزشی حقوق افراد                                                                         - ایجاد مراکز غیر دولتی از طرف سازمان های شناخته شده و زنان برای پشتبانی معنوی و حتی تامین مادی زنان که به نوعی مورد آزار و اذیت مردان قرار میگیرند و یا تامین جانی آنان در مخاطره قرار میگیرد،از دیگر اقداماتی که برای جلوگیری و کاهش زمینه های بروز خشونت میتوان در سطح غیر دولتی انجام داد.